Cách đây hơn 37 năm thành phố Đà Lạt người ít, rừng thông và hoa nhiều vô kể, nước suối, nước hồ trong vắt, bầu trời xanh và thành phố nhiều sương giăng. Một thành phố với khí hậu mát dịu, cảnh quan thiên nhiên hữu tình đã hun đúc nên tâm hồn người Đà Lạt hiền hòa, đôn hậu. Cũng như thế, thanh niên Đà Lạt là những người hiền hòa và lịch sự, bên cạnh đó các thế hệ thanh niên Đà Lạt luôn mang một tình yêu quê hương đằm thắm sẵn sàng đi đầu trên các mặt trận chiến đấu cũng như xây dựng thành phố thân yêu của mình trong những năm chiến tranh hay những ngày tháng hòa bình sau này vẫn thế! Họ luôn là lực lượng xung kích và xung phong trên các trận tuyến
Những năm 1965 - 1966 Mỹ đổ quân ồ ạt vào miền Nam, cùng với sự kiện chính quyền Nguyễn Văn Thiệu ký “Hiến chương Honolulu” bán cảng Cam ranh cho Mỹ 99 năm đã thổi bùng lên ngọn lửa đấu tranh ở các đô thị miền nam. Ở Đà Lạt lực lượng thanh niên, sinh viên và học sinh đã làm được vai trò ngòi pháo phát động và thu hút hàng chục ngàn người tham gia cuộc đấu tranh chính trị kéo dài từ cuối tháng 3 cho đến tháng 6/1966.
Liệt sĩ TNXP Hồ Dư Lợi (trước khi hi sinh) nhận Bằng khen của Bí thư Tỉnh Đoàn
Những ngày tháng tháng 9 và 10/1971 Thanh niên, SV - HS Đà Lạt lại dấy lên một phong trào đấu tranh mới chống cuộc bầu cử tổng thống độc diễn, mất dân chủ của Nguyễn văn Thiệu. Qua các cuộc đấu tranh công khai đã sàng lọc nhân tố xây dựng lực lượng bí mật trong nội thành ngày càng mạnh và đưa hàng loạt thanh niên ra rừng tham gia chiến đấu. Những cuộc đấu tranh đã nói lên tinh thần xả thân, vai trò xung kích xung phong và lan truyền ý thức chính trị rộng mạnh trong tuổi trẻ Đà Lạt, dẫn đến cuộc nổi dậy làm chủ thành phố ngày 1 tháng tư 1975, sáng ngày 2/4/1975 thanh niên Đà Lạt đã cắm cờ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam trên nóc rạp Hòa bình, lập tức cả thành phố rợp bóng cờ góp phần giải phóng Đà Lạt – Lâm Đồng.
Giữa những ngày hòa bình đầu tiên ở Đà Lạt, một sinh khí cách mạng mới tinh khôi, một hào khí chiến thắng hừng hực khí thế lan đến mỗi trái tim người thổi bùng lên bầu nhiệt huyết tuổi trẻ, hàng vạn những bước chân rầm rập trên đường phố tham gia xây dựng cuộc sống mới. Nhiều thanh niên xung phong tòng quân với nguyện vọng được tiến về giải phóng Sài Gòn, sào huyệt cuối cùng cùa Mỹ ngụy. Và từng đoàn hàng trăm, hàng ngàn nam nử thanh niên Đà Lạt giã từ thành phố thân yêu lên đường đi đến các vùng kinh tế mới, các công trình thủy lợi. Các nông , lâm trường….Rộn ràng những lời ca “ Đi bất cứ nơi đâu khi tổ quốc đang cần” và “ Như những cánh chim bay khắp bốn phương trời”. Những lời ca theo họ suốt dọc đường hành quân và trên các công trường lao động.
Ngày 12/6/1976 tại thao trường thành phố, tiểu đoàn thanh niên xung kích (TNXK) đầu tiên xuất quân trong tiếng kèn đồng rền vang bài hát “Tiến lên thanh niên thế hệ Hồ chí Minh”. 300 nam nữ thanh niên trong đồng phục áo đen bản tên trắng dưới cờ đoàn tiến về vùng núi R’Chai khai hoang mở đầu cho vùng kinh tê mới xã Tân hội bây giờ. Tôi nhớ mãi hình ảnh bản lĩnh và dày dạn kinh nghiệm xử lý những khó khăn khi đi chuẩn bị điạ bàn của người đội trưởng đội tiền trạm Nguyễn Tuân; và người chính trị viên tiểu đoàn Bùi Thanh Long mới 20 tuổi đầu cũng thuyết phục được cả 300 con người đủ thành phần trong xã hội, chưa từng quen lao động, vui vẻ chấp nhận cuộc sống quân sự hóa, xa nhà, ngủ lán trại, làm việc gian khổ với núi rừng. Hình ảnh tiểu đoàn trưởng Lê Nam Sơn cũng còn rất trẻ sung sức xông xáo chỉ huy cả tiểu đoàn lao động hàng ngày đạt năng suất và đêm đêm cầm súng canh gác, đánh trả bọn Fulro đột nhập quấy rối.
Từ kinh nghiệm tổ chức và chỉ huy của tiểu đoàn TNXK đầu tiên ở núi Chai, Thành đoàn Đà Lạt đã thành lập hàng chục những đơn vị TNXK khác từ xã phường đến các trường học (vào mùa hè) thanh niên đều hăng hái tham gia đi xây dựng nhiều vùng kinh tế mới và các nông, lâm, công trường theo yêu cầu của tỉnh và thành phố. Thời gian hoạt động của TNXK mỗi đợt từ một tháng đến hai tháng, có lúc một đơn vị TNXK lên đến trên 1.000 đội viên đi lao động ở các nông trường chè và các công trình thủy lợi.
Đầu năm 1977 tỉnh chủ trương cho đoàn đưa lao động trẻ đến sản xuất ở nông trường Hà Lâm, Thành đoàn Đà Lạt với kinh nghiệm tổ chức TNXK và sẵn lực lượng đã quen chỉ huy từ cấp tiểu đội đến cấp liên đội, đã vận động thanh niên xung kích đăng ký tham gia TNXP Hà Lâm với thời hạn 2 năm. Chỉ trong vòng nửa tháng đã có 180 người tình nguyện được tổ chức thành một liên đội có 2 đại đội. Do đoàn viên Võ thanh Tú làm bí thư kiêm chính trị viên liên đội, Nguyễn Văn Hoàn làm liên đội trưởng và Nguyễn Tuân làm liên đội phó. Do yêu cầu công việc, liên đội đã phải ra quân đúng ngày đưa ông táo về trời và tết năm đó cả Thành đoàn Đà Lạt kéo nhau về Hà Giang cùng ăn tết với anh em. Vùng Đạ tẻ ngày nay đã in đậm dấu chân và mồ hôi của TNXP Đà Lạt mà năm nào huyện ủy, UBND huyện Đạ tẻ cũng tổ chức kỉ niệm, mời anh em TNXP một thời về thăm và gặp mặt trong không khí ấm tình đồng đội và rộn vang những kỉ niệm xưa. Điều đáng ghi nhận ở đây là chính đồng chí bí thư huyện ủy Đỗ phú Quới ngày nay, nguyên là chính trị viên của một trung đội TNXP ở Hà Lâm ngày xưa, vợ anh cũng là một đội viên TNXP dưới quyền chỉ huy của anh, mối tình này đã gắn chặt với đất Hà Giang nên họ đã ở lại lập nghiệp và thành đạt nơi này.
Tiểu Đoàn TNXP Hà Giang điểm quân trước khi hành quân đấn chiến trường mới
Tà In năm ấy còn hoang sơ với những rừng cây dầu và đất hoang bạt ngàn, thực hiện sự chỉ đạo của tỉnh, thành ủy và UBND thành phố giao cho thành đoàn thành lập một đơn vị TNXP mới để đi đầu khai hoang vùng Tà In chuẩn bị đón dân Đà Lạt đến lập nghiệp.
Phong trào XP – XK lên cao nên chỉ một thời gian ngắn đã có 550 thanh niên đăng kí lên đường được biên chế thành một liên đội với 5 đại đội. Thành đoàn đã quyết định điều động Võ Thanh Tú từ Hà Lâm về làm chính trị viên liên đội, Ngô Thị Minh Nguyệt chính trị viên phó, điều động Nguyễn Tuân liên đội phó Hà Lâm về làm liên đội trưởng Tà In, Đặng Văn Thôi và Võ Thời làm liên đội phó. Vì đây là một đơn vị lớn làm nhiệm vụ chính trị do thành phố trực tiếp giao nên Thành đoàn đã điều những cán bộ có nhiều kinh nghiệm chỉ huy từ liên đội Hà Lâm về xây dựng bộ khung từ cấp liên đội đến các đại đội ở Tà In. Những năm 1976 – 1977 trở đi lực lượng Fulro bắt đầu hoạt động mạnh trở lại, khắp tỉnh nơi nào cũng có những vụ đột kích giết người cướp lương thực, quấy phá nên hầu hết các đơn vị TNXP. TNXK đều được trang bị vũ khí để tự bảo vệ và phối hợp với các đơn vị bộ đội tham gia truy quét Fulro. Tà In là vùng mà Fulro hoạt động khá mạnh nên toàn bộ các cấp chỉ huy đều được trang bị vũ khí, bên cạnh đó thành lập một trung đội vũ trang do Võ Thời liên đội phó trực tiếp chỉ huy. Thành đội Đà Lạt cũng điều một tiểu đội mạnh có trang bị cả trung liên, đại liên, M79, B40 xuống đứng chân hỗ trợ.
Ngày 17/10/1977 liên đội làm lễ xuất quân hùng tráng tại giảng đường trường Nguyễn Du. Cùng lúc đó một tiểu đội được phân công đi nhận vũ khí đã bị tai nạn nổ kho đạn làm 4 đồng chí hy sinh được công nhận liệt sĩ, 2 đồng chí bị thương được công nhận thương binh, Chính trị viên Võ Thanh Tú cũng bị thương nặng nên thành đoàn quyết định điều Đinh Cẩn ủy viên ban thường vụ thành đoàn làm chính trị viên thay Võ Thanh Tú. Thành đoàn một mặt lo giải quyết thương binh, liệt sĩ mặt khác vẫn tổ chức đưa quân đến Tà In.
Tháng 8/1978 Đà Lạt lại thành lập tiếp liên đội TNXP đi khai hoang ở Tà Nung lấy tên là liên đội Paven – Tây Đà với 250 quân biên chế trong 2 đại đội do Nguyễn văn Đậu làm chính trị viên, Võ Thanh Tùng liên đội trưởng, Thái Ngô Bính và Dương Ngọc Đức làm liên đội Phó .
Trước đó vào tháng 11/1977 Tỉnh đoàn thành lập đoàn TNXP tỉnh Lâm Đồng bao gồm lực lượng của Đà Lạt, một số huyện và hai liên đội Santamaria thời hạn công tác 3 năm, nhiều cán bộ chỉ huy nhiều kinh nghiệm của liên đội Hà Lâm được điều đi chỉ huy các liên đội mới thành lập như Trương Thị Hiếu, Đặng Văn Cường về làm chính trị viên và liên đội trưởng một liên đội ở Santamaria; Đỗ Phú Quới từ Đạ Đờn quay về làm chính trị viên cùng với Nguyễn Hữu Kết làm liên đội trưởng một liên đội thứ hai ở Santamaria.
Năm 1986 Thành đoàn tiếp tục huy động thêm 400 quân chia ra một nửa bổ sung cho nông trường café Tà Nung và một nửa xuống Di linh xây dựng nông trường café 3 tháng 2 trực thuộc Tỉnh đoàn biên chế trong 2 đại đội do Trần Duy Việt làm giám đốc kiêm chỉ huy trưởng liên đội, Nguyễn Tuân và Hoàng Công Bá làm phó giám đốc.
Song song với việc tổ chức chỉ đạo các đơn vị TNXP đi lao động sản xuất và chiến đấu ở khắp các nông, lâm, công trường và các vùng kinh tế mới thì bên cạnh đó các đơn vị TNXK với thời gian lao động từ một đến hai tháng vẫn liên tục ra quân trên nhiều địa bàn của tỉnh, hai mô hình này hỗ trợ nhau trong lao động và cả trong xây dựng tổ chức đoàn, xây dựng bộ khung chỉ huy, trong đó mỗi mùa hè lực lượng học sinh cấp 3 tham gia phong trào xung kích được xem như một học kỳ 3 của đoàn. Thành phố Đà Lạt vào năm 1975 được thống kê có 15.000 thanh niên thì năm 1978 đã có 16.000 lượt thanh niên tham gia phong trào TNXP, TNXK bao gồm cả thanh niên là sinh viên học sinh, lao động thành thị, một số tu sĩ, con em gia đình cách mạng, con em gia đình giàu, gia đình nghèo, binh lính sĩ quan chế độ cũ và cả những người một thời lầm lỡ cũng hăng hái xung phong lên đường, họ sống với nhau bình đẳng, đoàn kết, chan hòa trong tình yêu thương đồng đội và để lại cho nhau những kỷ niệm đẹp nhớ mãi đến sau này. Với khẩu hiệu “Thế hệ trước đã không hề tiếc máu, thế hệ sau sao dám tiếc mồ hôi” TNXP Dalat – Lâm đồng một thời đã hăng say vượt qua rất nhiều gian khó góp phần đáng kể vào công cuộc xây dựng địa phương trong những năm đầu đất nước thống nhất còn lắm những khó khăn thiếu thốn. Những dấu chân họ đi qua đã để lại cho ngày nay những đồi trà xanh mát, những kênh mương thủy lợi dẫn nước về tưới cho hàng trăm ha, và hầu hết những vùng kinh tế mới trù phú trong tỉnh. Và với khẩu hiệu “Được người, được việc, được tổ chức” qua lao động, chiến đấu đã xuất hiện những tấm gương điển hình được truyền mãi cho đến tận bây giờ. Hàng ngàn thanh niên được kết nạp đoàn, nhiều trường hợp được dựng cờ trên cán cuốc làm lễ kết nạp ngay trên hiện trường lao động trong không khí đầy xúc động. Hàng trăm thanh niên xung phong được đoàn cử đi học và giới thiệu vào các cơ quan nhà nước, các xã phường, trường học được bổ sung lực lượng, xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh qua rèn luyện từ phong trào TNXP-TNXK. Ngày nay đã có nhiều cựu TNXP thành đạt giữ những cương vị quan trọng trong xã hội như: Đỗ Phú Qưới từ một chính trị viên trung đội ở Hà Lâm rồi chính trị viên liên đội Đạ Đờn, Santamaria, nay là tỉnh ủy viên bí thư huyện ủy Đạ tẻ; Trần Duy Việt tiểu đoàn trưởng nhiều tiểu đoàn TNXK rồi giám đốc nông trường TNXP 3 tháng 2, nay là Tỉnh ủy viên chủ tịch hội nông dân tỉnh, Võ Thanh Tùng trung đội trưởng ở Tà In rồi liên đội trưởng Tây Đà (Tà Nung) nay là giảng viên đại học; Khiếu Văn chí đội viên có nhiều thành tích của liên đội Hà Giang nay là chủ tịch hội đồng quản trị công ty phần mềm tại công viên phần mềm Quang Trung và là giảng viên nhiều trường Đại học; Lương Thị Thu Lan một học sinh trường Tây là đội viên xinh gái của liên đội Hà Giang nay là kỹ sư công nghệ sinh học chủ một doanh nghiệp tại Đà Lạt; frère Dương Công Hồ đội viên vui tính, nhiều tài năng được nhiều người yêu mến của liên đội Tà In, nay là linh mục phụ trách giáo xứ Đạ Tẻ v.v…. Còn rất nhiều những cựu TNXP đang giữ các nhiệm vụ quan trọng trong bộ máy Đảng, chính quyền, mặt trận các cấp và các vị trí khác trong xã hội mà một bài viết không thể nào kể hết được! Trong gian khổ họ đến với nhau bằng tấm lòng trong sáng, từ tình cảm đồng đội sâu sắc đã trở thành tình yêu nồng thắm, những chàng trai cô gái mặc áo TNXP đã vui mừng chúc hạnh phúc cho hơn 30 cặp vợ chồng một thời từng lao động, chiến đấu gắn bó trong đôi ngũ TNXP. Bên cạnh những cựu TNXP thành đạt trong cuộc sống cũng còn nhiều lắm những cựu đội viên có đời sống khó khăn, vất vả, nhiều người ốm đau bệnh tật do những gian khổ, thiếu thốn hoặc tai nạn trong những năm tháng tham gia TNXP thậm chí có người còn chưa có nhà ở! Chúng ta hy vọng sẽ có những chính sách thỏa đáng của nhà nước và sự chia xẻ chân tình của xã hội để niềm tự hào được trọn vẹn cho những người đã một thời dám dấn thân vào nơi gian khổ nhất.
Kỷ niệm 62 năm ngày thành lập lực lượng TNXP, chúng ta tự hào về TNXP Đà Lạt - Lâm Đồng tuy sinh ra sau ngày đất nước thống nhất nhưng cũng đã đóng góp một phần của mình làm dày thêm truyền thống chung của TNXP cả nước và thêm một điểm sáng trong truyền thống của tuổi trẻ tỉnh nhà.
Trọng Hoàng
Những năm 1965 - 1966 Mỹ đổ quân ồ ạt vào miền Nam, cùng với sự kiện chính quyền Nguyễn Văn Thiệu ký “Hiến chương Honolulu” bán cảng Cam ranh cho Mỹ 99 năm đã thổi bùng lên ngọn lửa đấu tranh ở các đô thị miền nam. Ở Đà Lạt lực lượng thanh niên, sinh viên và học sinh đã làm được vai trò ngòi pháo phát động và thu hút hàng chục ngàn người tham gia cuộc đấu tranh chính trị kéo dài từ cuối tháng 3 cho đến tháng 6/1966.
Liệt sĩ TNXP Hồ Dư Lợi (trước khi hi sinh) nhận Bằng khen của Bí thư Tỉnh Đoàn
Những ngày tháng tháng 9 và 10/1971 Thanh niên, SV - HS Đà Lạt lại dấy lên một phong trào đấu tranh mới chống cuộc bầu cử tổng thống độc diễn, mất dân chủ của Nguyễn văn Thiệu. Qua các cuộc đấu tranh công khai đã sàng lọc nhân tố xây dựng lực lượng bí mật trong nội thành ngày càng mạnh và đưa hàng loạt thanh niên ra rừng tham gia chiến đấu. Những cuộc đấu tranh đã nói lên tinh thần xả thân, vai trò xung kích xung phong và lan truyền ý thức chính trị rộng mạnh trong tuổi trẻ Đà Lạt, dẫn đến cuộc nổi dậy làm chủ thành phố ngày 1 tháng tư 1975, sáng ngày 2/4/1975 thanh niên Đà Lạt đã cắm cờ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam trên nóc rạp Hòa bình, lập tức cả thành phố rợp bóng cờ góp phần giải phóng Đà Lạt – Lâm Đồng.
Giữa những ngày hòa bình đầu tiên ở Đà Lạt, một sinh khí cách mạng mới tinh khôi, một hào khí chiến thắng hừng hực khí thế lan đến mỗi trái tim người thổi bùng lên bầu nhiệt huyết tuổi trẻ, hàng vạn những bước chân rầm rập trên đường phố tham gia xây dựng cuộc sống mới. Nhiều thanh niên xung phong tòng quân với nguyện vọng được tiến về giải phóng Sài Gòn, sào huyệt cuối cùng cùa Mỹ ngụy. Và từng đoàn hàng trăm, hàng ngàn nam nử thanh niên Đà Lạt giã từ thành phố thân yêu lên đường đi đến các vùng kinh tế mới, các công trình thủy lợi. Các nông , lâm trường….Rộn ràng những lời ca “ Đi bất cứ nơi đâu khi tổ quốc đang cần” và “ Như những cánh chim bay khắp bốn phương trời”. Những lời ca theo họ suốt dọc đường hành quân và trên các công trường lao động.
Ngày 12/6/1976 tại thao trường thành phố, tiểu đoàn thanh niên xung kích (TNXK) đầu tiên xuất quân trong tiếng kèn đồng rền vang bài hát “Tiến lên thanh niên thế hệ Hồ chí Minh”. 300 nam nữ thanh niên trong đồng phục áo đen bản tên trắng dưới cờ đoàn tiến về vùng núi R’Chai khai hoang mở đầu cho vùng kinh tê mới xã Tân hội bây giờ. Tôi nhớ mãi hình ảnh bản lĩnh và dày dạn kinh nghiệm xử lý những khó khăn khi đi chuẩn bị điạ bàn của người đội trưởng đội tiền trạm Nguyễn Tuân; và người chính trị viên tiểu đoàn Bùi Thanh Long mới 20 tuổi đầu cũng thuyết phục được cả 300 con người đủ thành phần trong xã hội, chưa từng quen lao động, vui vẻ chấp nhận cuộc sống quân sự hóa, xa nhà, ngủ lán trại, làm việc gian khổ với núi rừng. Hình ảnh tiểu đoàn trưởng Lê Nam Sơn cũng còn rất trẻ sung sức xông xáo chỉ huy cả tiểu đoàn lao động hàng ngày đạt năng suất và đêm đêm cầm súng canh gác, đánh trả bọn Fulro đột nhập quấy rối.
Từ kinh nghiệm tổ chức và chỉ huy của tiểu đoàn TNXK đầu tiên ở núi Chai, Thành đoàn Đà Lạt đã thành lập hàng chục những đơn vị TNXK khác từ xã phường đến các trường học (vào mùa hè) thanh niên đều hăng hái tham gia đi xây dựng nhiều vùng kinh tế mới và các nông, lâm, công trường theo yêu cầu của tỉnh và thành phố. Thời gian hoạt động của TNXK mỗi đợt từ một tháng đến hai tháng, có lúc một đơn vị TNXK lên đến trên 1.000 đội viên đi lao động ở các nông trường chè và các công trình thủy lợi.
Đầu năm 1977 tỉnh chủ trương cho đoàn đưa lao động trẻ đến sản xuất ở nông trường Hà Lâm, Thành đoàn Đà Lạt với kinh nghiệm tổ chức TNXK và sẵn lực lượng đã quen chỉ huy từ cấp tiểu đội đến cấp liên đội, đã vận động thanh niên xung kích đăng ký tham gia TNXP Hà Lâm với thời hạn 2 năm. Chỉ trong vòng nửa tháng đã có 180 người tình nguyện được tổ chức thành một liên đội có 2 đại đội. Do đoàn viên Võ thanh Tú làm bí thư kiêm chính trị viên liên đội, Nguyễn Văn Hoàn làm liên đội trưởng và Nguyễn Tuân làm liên đội phó. Do yêu cầu công việc, liên đội đã phải ra quân đúng ngày đưa ông táo về trời và tết năm đó cả Thành đoàn Đà Lạt kéo nhau về Hà Giang cùng ăn tết với anh em. Vùng Đạ tẻ ngày nay đã in đậm dấu chân và mồ hôi của TNXP Đà Lạt mà năm nào huyện ủy, UBND huyện Đạ tẻ cũng tổ chức kỉ niệm, mời anh em TNXP một thời về thăm và gặp mặt trong không khí ấm tình đồng đội và rộn vang những kỉ niệm xưa. Điều đáng ghi nhận ở đây là chính đồng chí bí thư huyện ủy Đỗ phú Quới ngày nay, nguyên là chính trị viên của một trung đội TNXP ở Hà Lâm ngày xưa, vợ anh cũng là một đội viên TNXP dưới quyền chỉ huy của anh, mối tình này đã gắn chặt với đất Hà Giang nên họ đã ở lại lập nghiệp và thành đạt nơi này.
Tiểu Đoàn TNXP Hà Giang điểm quân trước khi hành quân đấn chiến trường mới
Tà In năm ấy còn hoang sơ với những rừng cây dầu và đất hoang bạt ngàn, thực hiện sự chỉ đạo của tỉnh, thành ủy và UBND thành phố giao cho thành đoàn thành lập một đơn vị TNXP mới để đi đầu khai hoang vùng Tà In chuẩn bị đón dân Đà Lạt đến lập nghiệp.
Phong trào XP – XK lên cao nên chỉ một thời gian ngắn đã có 550 thanh niên đăng kí lên đường được biên chế thành một liên đội với 5 đại đội. Thành đoàn đã quyết định điều động Võ Thanh Tú từ Hà Lâm về làm chính trị viên liên đội, Ngô Thị Minh Nguyệt chính trị viên phó, điều động Nguyễn Tuân liên đội phó Hà Lâm về làm liên đội trưởng Tà In, Đặng Văn Thôi và Võ Thời làm liên đội phó. Vì đây là một đơn vị lớn làm nhiệm vụ chính trị do thành phố trực tiếp giao nên Thành đoàn đã điều những cán bộ có nhiều kinh nghiệm chỉ huy từ liên đội Hà Lâm về xây dựng bộ khung từ cấp liên đội đến các đại đội ở Tà In. Những năm 1976 – 1977 trở đi lực lượng Fulro bắt đầu hoạt động mạnh trở lại, khắp tỉnh nơi nào cũng có những vụ đột kích giết người cướp lương thực, quấy phá nên hầu hết các đơn vị TNXP. TNXK đều được trang bị vũ khí để tự bảo vệ và phối hợp với các đơn vị bộ đội tham gia truy quét Fulro. Tà In là vùng mà Fulro hoạt động khá mạnh nên toàn bộ các cấp chỉ huy đều được trang bị vũ khí, bên cạnh đó thành lập một trung đội vũ trang do Võ Thời liên đội phó trực tiếp chỉ huy. Thành đội Đà Lạt cũng điều một tiểu đội mạnh có trang bị cả trung liên, đại liên, M79, B40 xuống đứng chân hỗ trợ.
Ngày 17/10/1977 liên đội làm lễ xuất quân hùng tráng tại giảng đường trường Nguyễn Du. Cùng lúc đó một tiểu đội được phân công đi nhận vũ khí đã bị tai nạn nổ kho đạn làm 4 đồng chí hy sinh được công nhận liệt sĩ, 2 đồng chí bị thương được công nhận thương binh, Chính trị viên Võ Thanh Tú cũng bị thương nặng nên thành đoàn quyết định điều Đinh Cẩn ủy viên ban thường vụ thành đoàn làm chính trị viên thay Võ Thanh Tú. Thành đoàn một mặt lo giải quyết thương binh, liệt sĩ mặt khác vẫn tổ chức đưa quân đến Tà In.
Tháng 8/1978 Đà Lạt lại thành lập tiếp liên đội TNXP đi khai hoang ở Tà Nung lấy tên là liên đội Paven – Tây Đà với 250 quân biên chế trong 2 đại đội do Nguyễn văn Đậu làm chính trị viên, Võ Thanh Tùng liên đội trưởng, Thái Ngô Bính và Dương Ngọc Đức làm liên đội Phó .
Trước đó vào tháng 11/1977 Tỉnh đoàn thành lập đoàn TNXP tỉnh Lâm Đồng bao gồm lực lượng của Đà Lạt, một số huyện và hai liên đội Santamaria thời hạn công tác 3 năm, nhiều cán bộ chỉ huy nhiều kinh nghiệm của liên đội Hà Lâm được điều đi chỉ huy các liên đội mới thành lập như Trương Thị Hiếu, Đặng Văn Cường về làm chính trị viên và liên đội trưởng một liên đội ở Santamaria; Đỗ Phú Quới từ Đạ Đờn quay về làm chính trị viên cùng với Nguyễn Hữu Kết làm liên đội trưởng một liên đội thứ hai ở Santamaria.
Năm 1986 Thành đoàn tiếp tục huy động thêm 400 quân chia ra một nửa bổ sung cho nông trường café Tà Nung và một nửa xuống Di linh xây dựng nông trường café 3 tháng 2 trực thuộc Tỉnh đoàn biên chế trong 2 đại đội do Trần Duy Việt làm giám đốc kiêm chỉ huy trưởng liên đội, Nguyễn Tuân và Hoàng Công Bá làm phó giám đốc.
Song song với việc tổ chức chỉ đạo các đơn vị TNXP đi lao động sản xuất và chiến đấu ở khắp các nông, lâm, công trường và các vùng kinh tế mới thì bên cạnh đó các đơn vị TNXK với thời gian lao động từ một đến hai tháng vẫn liên tục ra quân trên nhiều địa bàn của tỉnh, hai mô hình này hỗ trợ nhau trong lao động và cả trong xây dựng tổ chức đoàn, xây dựng bộ khung chỉ huy, trong đó mỗi mùa hè lực lượng học sinh cấp 3 tham gia phong trào xung kích được xem như một học kỳ 3 của đoàn. Thành phố Đà Lạt vào năm 1975 được thống kê có 15.000 thanh niên thì năm 1978 đã có 16.000 lượt thanh niên tham gia phong trào TNXP, TNXK bao gồm cả thanh niên là sinh viên học sinh, lao động thành thị, một số tu sĩ, con em gia đình cách mạng, con em gia đình giàu, gia đình nghèo, binh lính sĩ quan chế độ cũ và cả những người một thời lầm lỡ cũng hăng hái xung phong lên đường, họ sống với nhau bình đẳng, đoàn kết, chan hòa trong tình yêu thương đồng đội và để lại cho nhau những kỷ niệm đẹp nhớ mãi đến sau này. Với khẩu hiệu “Thế hệ trước đã không hề tiếc máu, thế hệ sau sao dám tiếc mồ hôi” TNXP Dalat – Lâm đồng một thời đã hăng say vượt qua rất nhiều gian khó góp phần đáng kể vào công cuộc xây dựng địa phương trong những năm đầu đất nước thống nhất còn lắm những khó khăn thiếu thốn. Những dấu chân họ đi qua đã để lại cho ngày nay những đồi trà xanh mát, những kênh mương thủy lợi dẫn nước về tưới cho hàng trăm ha, và hầu hết những vùng kinh tế mới trù phú trong tỉnh. Và với khẩu hiệu “Được người, được việc, được tổ chức” qua lao động, chiến đấu đã xuất hiện những tấm gương điển hình được truyền mãi cho đến tận bây giờ. Hàng ngàn thanh niên được kết nạp đoàn, nhiều trường hợp được dựng cờ trên cán cuốc làm lễ kết nạp ngay trên hiện trường lao động trong không khí đầy xúc động. Hàng trăm thanh niên xung phong được đoàn cử đi học và giới thiệu vào các cơ quan nhà nước, các xã phường, trường học được bổ sung lực lượng, xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh qua rèn luyện từ phong trào TNXP-TNXK. Ngày nay đã có nhiều cựu TNXP thành đạt giữ những cương vị quan trọng trong xã hội như: Đỗ Phú Qưới từ một chính trị viên trung đội ở Hà Lâm rồi chính trị viên liên đội Đạ Đờn, Santamaria, nay là tỉnh ủy viên bí thư huyện ủy Đạ tẻ; Trần Duy Việt tiểu đoàn trưởng nhiều tiểu đoàn TNXK rồi giám đốc nông trường TNXP 3 tháng 2, nay là Tỉnh ủy viên chủ tịch hội nông dân tỉnh, Võ Thanh Tùng trung đội trưởng ở Tà In rồi liên đội trưởng Tây Đà (Tà Nung) nay là giảng viên đại học; Khiếu Văn chí đội viên có nhiều thành tích của liên đội Hà Giang nay là chủ tịch hội đồng quản trị công ty phần mềm tại công viên phần mềm Quang Trung và là giảng viên nhiều trường Đại học; Lương Thị Thu Lan một học sinh trường Tây là đội viên xinh gái của liên đội Hà Giang nay là kỹ sư công nghệ sinh học chủ một doanh nghiệp tại Đà Lạt; frère Dương Công Hồ đội viên vui tính, nhiều tài năng được nhiều người yêu mến của liên đội Tà In, nay là linh mục phụ trách giáo xứ Đạ Tẻ v.v…. Còn rất nhiều những cựu TNXP đang giữ các nhiệm vụ quan trọng trong bộ máy Đảng, chính quyền, mặt trận các cấp và các vị trí khác trong xã hội mà một bài viết không thể nào kể hết được! Trong gian khổ họ đến với nhau bằng tấm lòng trong sáng, từ tình cảm đồng đội sâu sắc đã trở thành tình yêu nồng thắm, những chàng trai cô gái mặc áo TNXP đã vui mừng chúc hạnh phúc cho hơn 30 cặp vợ chồng một thời từng lao động, chiến đấu gắn bó trong đôi ngũ TNXP. Bên cạnh những cựu TNXP thành đạt trong cuộc sống cũng còn nhiều lắm những cựu đội viên có đời sống khó khăn, vất vả, nhiều người ốm đau bệnh tật do những gian khổ, thiếu thốn hoặc tai nạn trong những năm tháng tham gia TNXP thậm chí có người còn chưa có nhà ở! Chúng ta hy vọng sẽ có những chính sách thỏa đáng của nhà nước và sự chia xẻ chân tình của xã hội để niềm tự hào được trọn vẹn cho những người đã một thời dám dấn thân vào nơi gian khổ nhất.
Kỷ niệm 62 năm ngày thành lập lực lượng TNXP, chúng ta tự hào về TNXP Đà Lạt - Lâm Đồng tuy sinh ra sau ngày đất nước thống nhất nhưng cũng đã đóng góp một phần của mình làm dày thêm truyền thống chung của TNXP cả nước và thêm một điểm sáng trong truyền thống của tuổi trẻ tỉnh nhà.
Trọng Hoàng
